Onder de titel “Oude en nieuwe bedreigingen van gedachtevrijheid en democratie” houdt Paul Cliteur op zaterdag 9 november de Von Launlezing 2024 in de Fermerie te Deventer.

In art. 18 van de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens (1948) vinden we de vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst neergelegd. Deze is overgenomen in art. 9 van het Europees mensenrechtenverdrag (EVRM).
Hoewel verdragsrechtelijk gewaarborgd is historisch gezien deze vrijheid echter altijd zeer omstreden geweest. De vrijheid van gedachte kent vele pogingen die te onderdrukken met geweld en intimidatie.
Paul Cliteur licht dit toe aan de hand van grote denkers uit het verleden, zoals Geert Grote, Spinoza, Koerbagh, maar ook … Theo van Gogh († 2 november 2004) en Ayaan Hirsi Ali.

Prof. dr. P.B. (Paul) Cliteur (Amsterdam, 1955) is em. hoogleraar Encyclopedie van de Rechtswetenschap aan de Universiteit Leiden.
Met de Von-Launlezing of Lectio Launiana wordt jaarlijks de opening van het Rudolf von Laun Instituut voor politieke filosofie in 1995 gemarkeerd.

Locatie: De Fermerie, Muggeplein 9, 7411 NW Deventer
Datum: zaterdag 9 november 2024 om 15 uur (zaal open 14.30 uur)
Entree: gratis; reserveren via de Geert Grote Universiteit (GGU) voor 5 november is verplicht. Plaatsen worden vergeven op volgorde van binnenkomst van de aanmeldingen via info@geertgrote.nl

Met de Geert Grote Lezing 2024: “Drie Biografen” markeert de GGU op 20 augustus de 640e sterfdag van haar naamgever, Geert Grote (1340-1384). De lezing wordt gehouden door Fokkelien von Meyenfeldt en gaat over de drie oudste, bij naam bekende biografen van Geert Grote: Rudolph Dier, Petrus Horn en Thomas a Kempis. 

Plaats: Geert Groote Huis (GGH), Lamme van Dieseplein 4, Deventer

http://www.geertgrootehuis.nl/contact/

Tijd: dinsdag 20 augustus 2024 van 15 tot 17 uur, D.V.
Entree: 10 euro p.p. / studenten tot 27 jaar half geld
Reserveren: mailtje sturen naar info@geertgrote.nl of ga direct naar de webwinkel die u HIER vindt.

De bekende reformatorische denker Dr. Bart Jan Spruyt houdt de Von Launlezing 2023. Deze vindt plaats in het Penninckshuis te Deventer op vrijdag 3 november 2023 om 19.30 uur, D.V. De lezing staat in het teken van het 400e geboortejaar van Pascal. De titel luidt: “Het ambt als misverstand. De politieke filosofie van Blaise Pascal (1623-1662)”. Nadere informatie volgt later.

Op 29 juni 2023 (dies GGU) is Wijhenaar Gerard Busch (81), hoofd van de Universitaire Boekbinderij, benoemd tot medewerker van verdienste. Dit gebeurde tijdens een besloten plechtigheid in de Proosdijtuin, waarbij Gerard en zijn vrouw Hannie werden toegesproken door de universiteitssecretaris. Busch, oud-docent Nederlands aan het Thomas a Kempis College te Zwolle, leerde het boekbindersvak van de monniken in de oude Abdij Sion te Diepenveen. In 2011 richtte hij de boekbinderij binnen de GGU op, destijds nog in de Hofstraat. In de loop der jaren leidde hij mensen op die naderhand als vrijwilliger actief bleven: Linda van Oostrom-Garritsen, Joop Soesbergen en Agnes van Noort. Samen hebben zij vele honderden boeken van de bibliotheek, maar ook van externe partijen, gerestaureerd. Als boekbinderscollectief hebben zij de Nap-Nap 2023 toegekend gekregen, de interne GGU-vrijwilligersprijs.

Universiteitsarchivaris Herman Starink kwam nog met een verrassing: een origineel exemplaar van het Overijsselsch Dagblad over de apostolisch vicaris in Noorwegen, Mgr. Jan Olav Smit (1883-1972), een  Deventenaar met een kleurrijk leven, die ondermeer een moordaanslag overleefde, en die precies 101 jaar geleden tot bisschop werd gewijd (29 juni 1922). Hierover valt binnenkort meer te lezen in De Nieuwe Merkuur. 

Nauwelijks was de GGU bekomen van het overlijden van haar honorair fellow Prof. mr A.Q.C. Tak, of een andere honorair fellow gaf de pijp aan Maarten: Mr. ir. G.F.J. (Godfried) Kruijtzer, Hon.FRLI (1939-2023).

Kruijtzer, alumnus van de universiteiten van Leiden en Delft en van King’s College London, was oud-docent Wis- en Bouwkunde aan de TU Delft, die onderzoek deed naar de gulden snede en de relatie tussen wiskunde, harmonieleer en mystiek. In zijn werk Ruimte en Getal. Het plastische getal en het gulden-snedegetal: wiskunde in de bouwkunde en bouwkunde in de wiskunde (Amsterdam 1998) ontrafelde hij de wiskundige theorie achter de architectuur van Dom Hans van der Laan OSB (1904-1991). 

Naast vele artikelen en zelfstandige publicaties leverde hij ook een bijdrage aan Liber Universitatis van J.D.J. Buve (Deventer 2014). Kruijtzer zag ondermeer een verband tussen de filosofische theorie van de veritas duplex en de intuïtionistische wiskunde van L.E.J. Brouwer (1881-1966). In 2015 werd hij benoemd tot honorair fellow van het Rudolf von Laun Instituut. De GGU was vertegenwoordigd bij de uitvaart in de kapel van Begraafplaats St. Petrus Banden te Den Haag op 24 april 2023. De uitvaart werd geleid door Mgr. Ad van der Helm, de bekende Haagse deken. Een uitgebreide necrologie kunt u aantreffen in de volgende Nieuwe Merkuur.

Het is weer mogelijk een bezoek te brengen aan de Proosdij van Deventer, het oudste stenen woonhuis van Nederland, waarin het Universitair Kapittel Geert Grote (bestuurscentrum van o.a. GGU en DUP) zetelt. De begane grond is ingericht als mini-expositie, gewijd aan de geschiedenis van de Proosdij en haar bewoners in de afgelopen negen eeuwen.

Hoe dat allemaal kan, leest u in de nieuwe folder, waarvan u de digitale versie HIER van onze webpagina af kunt laden.

———————–

Individueel bezoek zonder afspraak
Elke zaterdagmiddag staat de deur van de Proosdij open van 13 tot 14 uur.
Aansluitend wordt vaak de mogelijkheid tot deelname aan een rondleiding geboden.

• Het is ook mogelijk een kort bezoek aan de begane grond te brengen in het kader van een rondleiding van de VVV (www.deventer.info) of het GGH (www.geertgrootehuis.nl). Men kan zich daarvoor wenden tot een van deze organisaties.

• Rondleidingen voor kleine groepen op afspraak
Als u met een groepje van minimaal 3 en maximaal 12 personen bent, kunt u op een ander tijdstip een rondleiding door huis en stad boeken. Deze duurt ca. anderhalf uur.

AFSPRAAK MAKEN

Stuurt u een bericht met uw contactgegevens en de gewenste datum naar info@geertgrote.nl, dan wordt er z.s.m. contact met u opgenomen om afspraken te maken.

Kosten:
Entree Proosdij: €1 p.p.
Rondleiding: €10 p.p. (incl. kopje koffie/thee)
Scholieren/studenten (tot 27 jaar): €5 p.p.
Kinderen t/m 12 jaar: gratis (mits begeleid)

De Proosdij • Sandrasteeg 8 • 7411 KS Deventer

Bij de GGU vechten droefenis en dankbaarheid om voorrang bij het vernemen van het heengaan van Prof. mr. A.Q.C. (Antonius Quirinus Cornelis, kortweg ‘Twan’) Tak (80) op dinsdag 24 januari 2023.

“Professor Tak heeft veel betekend voor de GGU. Met name heeft hij een ongeëvenaarde krachtinspanning verricht om de binnen het Rudolf von Laun Instituut ontwikkelde filosofische theorie van de veritas duplex (dubbele waarheid) toe te passen in zijn discipline, de rechtswetenschap. Zijn optredens en publicaties van de afgelopen tien jaar getuigen daarvan. Voor zijn moed als pionier zijn we hem blijvend dank verschuldigd,” aldus waarnemend secretaris Sybrand Buve.

Tak was hoogleraar in het Recht, in het bijzonder in het Staatsrecht en het Bestuursrecht aan de Universiteit Maastricht. Hij geldt als stichter van de Maastrichtse School. Daarnaast was Tak, die zijn onafhankelijkheid koesterde en verder nergens lid van was, 27 jaar lang raadsheer bij de Centrale Raad van Beroep (CRvB) te Utrecht. In 2011 hing hij zijn toga aan de wilgen uit protest tegen de werking van de Algemene wet bestuursrecht (Awb), waarin hij steeds meer een bedreiging van de democratische rechtsstaat zag.
Met Tak verliest Nederland een van zijn grootste kenners én criticasters van het bestuursprocesrecht, gevreesd door Raad van State en Kabinet. Onvermoeibaar nam hij het op voor burgers die dreigden te worden vermalen in het systeem.

Prof. Tak heeft verschillende malen opgetreden bij de GGU, als eerste bij de cyclus over ‘Vertrouwen’ (2011/12). Ook hield hij de Von Launlezing 2013 en was hij hoofdgast bij het Juridisch Symposium van de GGU in 2017. Daarnaast was hij van grote betekenis als juridisch adviseur en stimulator op de achtergrond.

Tak noemde GGU-grondlegger Jeroen Buve in Het Nederlands Bestuursprocesrecht (2014) “de grootste Nederlandse filosoof van deze tijd”. Op zijn sterfbed benoemde Buve Tak tot ‘Honorair Fellow van het Rudolf von Laun Instituut’ (Hon.FRLI), een zeldzaam bewijs van erkentelijkheid voor wetenschappelijke inzet, dat door Tak werd gekoesterd.

Een zichtbaar geroerde Tak was een van de sprekers bij de uitvaart van Buve in 2017. Een jaar later nam hij samen met zijn Leidse collega Paul Cliteur en de Belgische filosoof Koenraad Elst de eerste exemplaren van Buve’s memoires in ontvangst. 

Op 25 december 2022 mocht Tak zijn tachtigste verjaardag vieren, naar aanleiding waarvan De Nieuwe Merkuur een interview met hem hield, waarvan fragmenten elders op deze site te vinden zijn. Een uitgebreid In Memoriam van Prof. mr. A.Q.C. Tak, Hon.FRLI (1942-2023) zal verschijnen in De Nieuwe Merkuur. De Deventer Universitaire Pers werkt aan een herziene uitgave van zijn boeken Democratisch manifest en Democratie in relatie tot recht en politiek.

Deventer, 27 januari 2023

Emeritus-paus Benedictus XVI, op de laatste dag van 2022 overleden, en op 5 januari 2023 na een door zijn opvolger geleide, pauselijk gezien sobere plechtigheid bijgezet onderin ‘s werelds grootste grafkerk (die van Sint Pieter), was midden jaren zestig als Prof. Joseph Ratzinger hoogleraar Dogmatiek aan de Katholieke Theologische Faculteit van de Westfälische Wilhelms-Universität (WWU) te Münster.

Hier studeerde van 1963 tot 1965 een eigenwijze monnik van het benedictijnse klooster van Chevetogne, pater Sergius alias Jeroen Buve, Fundamentaltheologie bij Prof. Johann-Baptist Metz. Buve was aangesteld als assistent van kerkhistoricus Prof. Erwin Iserloh van het Katholiek-Oecumenisch Instituut, en placht van tijd tot tijd  professoren, assistenten en studenten op een fundamenteel-theologische verhandeling te trakteren. De referaten van deze olijke monnik zorgden steeds voor de nodige opschudding en werden door de hooggeleerde heren theologen als even onwenselijk als onweerlegbaar ervaren. Met name door de waterdichte onderbouwing van zijn betogen dreef de Nederlandse benedictijn zijn Duitse superieuren tot grote wanhoop. 

Toen Buve op een dag door de gang van de Faculteit liep, werd hij op zijn rug getikt. Hij draaide zich om en zag dat Ratzinger achter hem stond. Of hij even binnen wilde komen in zijn werkkamer. Buve dacht: nu krijg ik op mijn kop, omdat ik nooit in zijn colleges verschijn, maar altijd naar die van Walter Kasper ga. Maar nee. Ratzinger vroeg hem plaats te nemen.

Hierop ontspon zich het volgende dialoogje:

– “Pater Sergius, darf ich eine Frage stellen?”

– “Aber selbstverständlich, Herr Professor.”

– “Pater Sergius, wie können Sie so denken, und Mönch sein?”

– “Herr Professor Ratzinger, das ist die Schizofrenie wovon ich lebe!”

Na dit antwoord van de benedictijn nam de latere Benedictus het sportief op:

– “Na, bitte schön! Dann kann ich auch nichts mehr sagen…”

===

De GGU feliciteert Prof. mr. A.Q.C. Tak van harte met het bereiken van zijn 80^e verjaardag op 25 december 2022.

Van 1983 tot zijn emeritaat in 2008 was hij hoogleraar aan de Universiteit Maastricht met als leerstoel ‘het Recht, in het bijzonder het Staatsrecht en Administratiefrecht’.

Het bijzondere van zijn vakgebied – Recht – is dat het elke Nederlander aangaat. De Nieuwe Merkuur stelde vragen aan “het buitenbeentje aan wie zijn collegae en andere juristen nooit hebben kunnen wennen”. Een gedeelte van het interview met de octogenarius wordt HIER alvast vrijgegeven.

Tijdens de Von Launlezing 2022 (op 5 november) is de uitgave van de Von Launlezing van het voorgaande jaar in de Dorpskerk te Diepenveen gepresenteerd aan de nieuwe lector, Dr. Thomas von der Dunk.

Het verschenen boekje betreft de uitwerking van de Von Launlezing 2021 door Prof. dr. Marc J. de Vries, De waarde van wetenschap kunnen wegen. Over een vergeten aspect van burgerschap. De Vries is hoogleraar Wetenschapseducatie en hoogleraar Christelijke Filosofie aan de Technische Universiteit Delft. Bijzonder is dat deze filosoof en natuurkundige een vergelijking trekt tussen de Nederlandse filosofen Dooyeweerd en Buve: “Komend van verschillende kanten ontmoeten Buve en Dooyeweerd elkaar in de afwijzing van het monopolie van de op empirische waarneming gebaseerde kennis van de werkelijkheid…” (p.20). De Vries geeft aan dat “een volledige analyse van verschillen en overeenkomsten tussen de filosofieën van Buve en Dooyeweerd buiten het bestek van deze tekst valt, maar zeker wel een uitdaging vormt voor toekomstig filosofisch onderzoek.” (p.18).

M.J. de Vries, De waarde van wetenschap kunnen wegen. Over een vergeten aspect van burgerschap (Von Launlezing 2021, Launiana Minora XI, 34 p.) is een uitgave van Deventer Universitaire Pers en is voor 6 euro verkrijgbaar in de boekhandel. ISBN 978-90-79378-258.