Bij de GGU vechten droefenis en dankbaarheid om voorrang bij het vernemen van het heengaan van Prof. mr. A.Q.C. (Antonius Quirinus Cornelis, kortweg ‘Twan’) Tak (80) op dinsdag 24 januari 2023.

“Professor Tak heeft veel betekend voor de GGU. Met name heeft hij een ongeëvenaarde krachtinspanning verricht om de binnen het Rudolf von Laun Instituut ontwikkelde filosofische theorie van de veritas duplex (dubbele waarheid) toe te passen in zijn discipline, de rechtswetenschap. Zijn optredens en publicaties van de afgelopen tien jaar getuigen daarvan. Voor zijn moed als pionier zijn we hem blijvend dank verschuldigd,” aldus waarnemend secretaris Sybrand Buve.

Tak was hoogleraar in het Recht, in het bijzonder in het Staatsrecht en het Bestuursrecht aan de Universiteit Maastricht. Hij geldt als stichter van de Maastrichtse School. Daarnaast was Tak, die zijn onafhankelijkheid koesterde en verder nergens lid van was, 27 jaar lang raadsheer bij de Centrale Raad van Beroep (CRvB) te Utrecht. In 2011 hing hij zijn toga aan de wilgen uit protest tegen de werking van de Algemene wet bestuursrecht (Awb), waarin hij steeds meer een bedreiging van de democratische rechtsstaat zag.
Met Tak verliest Nederland een van zijn grootste kenners én criticasters van het bestuursprocesrecht, gevreesd door Raad van State en Kabinet. Onvermoeibaar nam hij het op voor burgers die dreigden te worden vermalen in het systeem.

Prof. Tak heeft verschillende malen opgetreden bij de GGU, als eerste bij de cyclus over ‘Vertrouwen’ (2011/12). Ook hield hij de Von Launlezing 2013 en was hij hoofdgast bij het Juridisch Symposium van de GGU in 2017. Daarnaast was hij van grote betekenis als juridisch adviseur en stimulator op de achtergrond.

Tak noemde GGU-grondlegger Jeroen Buve in Het Nederlands Bestuursprocesrecht (2014) “de grootste Nederlandse filosoof van deze tijd”. Op zijn sterfbed benoemde Buve Tak tot ‘Honorair Fellow van het Rudolf von Laun Instituut’ (Hon.FRLI), een zeldzaam bewijs van erkentelijkheid voor wetenschappelijke inzet, dat door Tak werd gekoesterd.

Een zichtbaar geroerde Tak was een van de sprekers bij de uitvaart van Buve in 2017. Een jaar later nam hij samen met zijn Leidse collega Paul Cliteur en de Belgische filosoof Koenraad Elst de eerste exemplaren van Buve’s memoires in ontvangst. 

Op 25 december 2022 mocht Tak zijn tachtigste verjaardag vieren, naar aanleiding waarvan De Nieuwe Merkuur een interview met hem hield, waarvan fragmenten elders op deze site te vinden zijn. Een uitgebreid In Memoriam van Prof. mr. A.Q.C. Tak, Hon.FRLI (1942-2023) zal verschijnen in De Nieuwe Merkuur. De Deventer Universitaire Pers werkt aan een herziene uitgave van zijn boeken Democratisch manifest en Democratie in relatie tot recht en politiek.

Deventer, 27 januari 2023

Emeritus-paus Benedictus XVI, op de laatste dag van 2022 overleden, en op 5 januari 2023 na een door zijn opvolger geleide, pauselijk gezien sobere plechtigheid bijgezet onderin ‘s werelds grootste grafkerk (die van Sint Pieter), was midden jaren zestig als Prof. Joseph Ratzinger hoogleraar Dogmatiek aan de Katholieke Theologische Faculteit van de Westfälische Wilhelms-Universität (WWU) te Münster.

Hier studeerde van 1963 tot 1965 een eigenwijze monnik van het benedictijnse klooster van Chevetogne, pater Sergius alias Jeroen Buve, Fundamentaltheologie bij Prof. Johann-Baptist Metz. Buve was aangesteld als assistent van kerkhistoricus Prof. Erwin Iserloh van het Katholiek-Oecumenisch Instituut, en placht van tijd tot tijd  professoren, assistenten en studenten op een fundamenteel-theologische verhandeling te trakteren. De referaten van deze olijke monnik zorgden steeds voor de nodige opschudding en werden door de hooggeleerde heren theologen als even onwenselijk als onweerlegbaar ervaren. Met name door de waterdichte onderbouwing van zijn betogen dreef de Nederlandse benedictijn zijn Duitse superieuren tot grote wanhoop. 

Toen Buve op een dag door de gang van de Faculteit liep, werd hij op zijn rug getikt. Hij draaide zich om en zag dat Ratzinger achter hem stond. Of hij even binnen wilde komen in zijn werkkamer. Buve dacht: nu krijg ik op mijn kop, omdat ik nooit in zijn colleges verschijn, maar altijd naar die van Walter Kasper ga. Maar nee. Ratzinger vroeg hem plaats te nemen.

Hierop ontspon zich het volgende dialoogje:

– “Pater Sergius, darf ich eine Frage stellen?”

– “Aber selbstverständlich, Herr Professor.”

– “Pater Sergius, wie können Sie so denken, und Mönch sein?”

– “Herr Professor Ratzinger, das ist die Schizofrenie wovon ich lebe!”

Na dit antwoord van de benedictijn nam de latere Benedictus het sportief op:

– “Na, bitte schön! Dann kann ich auch nichts mehr sagen…”

===

De GGU feliciteert Prof. mr. A.Q.C. Tak van harte met het bereiken van zijn 80^e verjaardag op 25 december 2022.

Van 1983 tot zijn emeritaat in 2008 was hij hoogleraar aan de Universiteit Maastricht met als leerstoel ‘het Recht, in het bijzonder het Staatsrecht en Administratiefrecht’.

Het bijzondere van zijn vakgebied – Recht – is dat het elke Nederlander aangaat. De Nieuwe Merkuur stelde vragen aan “het buitenbeentje aan wie zijn collegae en andere juristen nooit hebben kunnen wennen”. Een gedeelte van het interview met de octogenarius wordt HIER alvast vrijgegeven.

Tijdens de Von Launlezing 2022 (op 5 november) is de uitgave van de Von Launlezing van het voorgaande jaar in de Dorpskerk te Diepenveen gepresenteerd aan de nieuwe lector, Dr. Thomas von der Dunk.

Het verschenen boekje betreft de uitwerking van de Von Launlezing 2021 door Prof. dr. Marc J. de Vries, De waarde van wetenschap kunnen wegen. Over een vergeten aspect van burgerschap. De Vries is hoogleraar Wetenschapseducatie en hoogleraar Christelijke Filosofie aan de Technische Universiteit Delft. Bijzonder is dat deze filosoof en natuurkundige een vergelijking trekt tussen de Nederlandse filosofen Dooyeweerd en Buve: “Komend van verschillende kanten ontmoeten Buve en Dooyeweerd elkaar in de afwijzing van het monopolie van de op empirische waarneming gebaseerde kennis van de werkelijkheid…” (p.20). De Vries geeft aan dat “een volledige analyse van verschillen en overeenkomsten tussen de filosofieën van Buve en Dooyeweerd buiten het bestek van deze tekst valt, maar zeker wel een uitdaging vormt voor toekomstig filosofisch onderzoek.” (p.18).

M.J. de Vries, De waarde van wetenschap kunnen wegen. Over een vergeten aspect van burgerschap (Von Launlezing 2021, Launiana Minora XI, 34 p.) is een uitgave van Deventer Universitaire Pers en is voor 6 euro verkrijgbaar in de boekhandel. ISBN 978-90-79378-258.

De Von Launlezing 2022 zal op zaterdag 5 november in de Dorpskerk van Diepenveen worden uitgesproken door Thomas von der Dunk. Deze Lezing wordt een reflectie op de monarchie in de democratie in de moderne tijd, naar aanleiding van de uitvaart van koningin Elizabeth II van Engeland.

De bekende cultuurhistoricus en auteur Dr T.H. (Thomas) von der Dunk (Soestdijk, 1961) is als gastonderzoeker Europese studies verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.

Met de in 2002 ingestelde Lezing wordt in beginsel jaarlijks de opening van het Rudolf von Laun Instituut in 1995 gemarkeerd. Dit onderzoeksinstituut voor de grondslagen van democratie, rechtsstaat en religie maakt sinds 2006 deel uit van de Geert Grote Universiteit (GGU), universiteit in heroprichting te Deventer.

Plaats: Dorpskerk, Kerkplein 4, Diepenveen (Gem. Deventer)

Tijd: zaterdag 5 november 2022 om 19.30 uur (inloop vanaf 19 uur).

Toegang: gratis voor wie zich heeft aangemeld, en zolang er ruimte is. De mogelijkheid tot het doen van een vrijwillige bijdrage wordt ter plaatse geboden.

Aanmelding voor 1-11-2022 is verplicht en kan uitsluitend door naam en contactgegevens van de deelnemers(s) te sturen naar info@geertgrote.nl. De bevestiging hiervan geldt als toegangsbewijs.

Rond de kerk is voldoende (gratis) parkeergelegenheid.

De vaste rondleiding door de middeleeuwse binnenstad van Deventer vanuit het oudste huis (“Proosdijwandeling”) wordt vanaf 21 augustus niet meer op zondagmiddag gehouden, maar op dinsdagochtend (10-12 uur). Individuele gasten kunnen hiervoor een plaatsje reserveren, uiterlijk drie dagen van tevoren. Kosten bedragen 15 euro p.p. (incl. kopje koffie of thee met versnapering).

Natuurlijk kunt u ook altijd een rondleiding afspreken op een ander moment in de week, voor groepjes van 4 tot 12 personen.

Reserveren kan door een bericht te sturen naar info@geertgrote.nl.

Vanaf september 2022 organiseert de GGU een reeks colleges “Capita selecta Middeleeuwse Geschiedenis” in het Koetshuis van de Sint-Nicolaaskerk te Schalkhaar.

Deze Koetshuiscolleges beginnen met een Drieluik over Magister Gerardus Magnus, door Fokkelien von Meyenfeldt.

Hierin worden verschillende aspecten van Geert Grote (1340-1384) uitgelicht als aanloop naar de lang verwachte verschijning van de biografie van de GGU-naamgever, die voor de herfst van 2022 op het programma staat.

Eerste luik op zaterdag 3 september 2022: “Was Geert Grote een mysticus?”

Locatie eerste luik: Proosdijtuin, Deventer (zie onder)

Tweede luik op zaterdag 17 september 2022: “Was Geert Grote een wegbereider van de Reformatie?”
Locatie tweede luik: Koetshuis, Schalkhaar (zie onder)

Derde luik op 1 oktober 2022: “Was Geert Grote een leider?”

Locatie derde luik: Koetshuis, Schalkhaar (zie onder)

N.B.

De toegang tot de Proosdijtuin bevindt zich niet bij Sandrasteeg 8, maar aan het Lamme van Dieseplein tussen de Proosdijpassage en de nieuwe Openbare Bibliotheek aan de Stromarkt. De Proosdij ligt op 6 minuten gaans van Deventer CS. Parkeren in de buurt kan, maar is duur en lastig door wegwerkzaamheden aan de Stromarkt. Het valt aan te raden om te parkeren op de Melksterweide bij de Worp (222 plaatsen gratis), en dan het pontje naar het centrum te nemen. Vandaar is het slechts 3 minuten lopen; zie ook https://www.deventer.nl/parkerendeworp .

Het Koetshuis is gelegen tussen de kerk aan de Timmermansweg 32 en Zalencentrum De Lindeboom annex Openbare Bibliotheek aan de Lindeboomsweg. Het Koetshuis is goed bereikbaar per fiets of bus vanaf Deventer CS (lijn 4 richting Garderegimentsweg Schalkhaar, halte Kerkweg). Naast het Koetshuis is voldoende gratis parkeerruimte.
Tijd: zaterdagmiddag van 15 tot 17 uur (inloop vanaf 14.30 uur).

Standaardtarief: 15 euro per keer.

Tarief drieluik: 30 euro.

Studententarief: 5 euro per keer.

Tarief drieluik studenten: 10 euro.

Opgave is verplicht door een bericht te sturen naar info@geertgrote.nl.

Vanaf april 2022 is het voor historisch geïnteresseerden weer mogelijk een ‘Proosdijwandeling’ te boeken.

Laat u vanuit de proosdij van Deventer – ook wel bekend als het Oudste Stenen Huis van Nederland – onderdompelen in de geschiedenis van een van de best bewaarde  steden van het land. 
De opbrengst komt ten goede aan de herhuisvesting van de Bibliotheca Launiana, de bibliotheek van de GGU.

Op zondagmiddag (16-18 uur) zijn individueel aangemelde bezoekers welkom. Voor kleine groepen (5-10 personen) kunnen aparte afspraken worden gemaakt.Klik HIER voor meer informatie over de Proosdijwandeling. 

De Catalogus 2021-22 van de Deventer Universitaire Pers is verkrijgbaar. De brochure bevat een omschrijving van alle nu nog beschikbare DUP-titels.  De papieren Catalogus is gratis verkrijgbaar bij de betere boekhandel, of HIER digitaal op te halen (PDF bestand).

Prof. Dr Marc de Vries houdt op 5 november in de Dorpskerk van Diepenveen de Von Launlezing 2021: “De waarde van wetenschap kunnen wegen. Over een vergeten aspect van burgerschap”.

Hoe dit te duiden? Deels zal het te maken hebben met het feit dat het RIVM al vrij snel een aantal stellige uitspraken moest herroepen. Het handen schudden werd aanvankelijk onschuldig genoemd, maar dat bleek het niet te zijn. Iemand die geen symptomen van Covid-19 vertoonde, bleek toch het virus te kunnen overdragen, in tegenstelling tot wat eerst uit onderzoek gebleken was. Voor een publiek dat geen diepgaande kennis van virologie heeft, komt dit verwarrend over. Alleen degenen die inzicht hebben in de aard van wetenschap kunnen dit begrijpen. Wetenschap leeft immers van voortschrijdend inzicht. Nieuwe mogelijkheden om nieuwe dingen waar te nemen leiden tot nieuwe inzichten. Dat komt niet omdat de oude inzichten dom of naïef waren. Ze waren het beste dat toen beschikbaar was. Dit kenmerk van wetenschap maakt dat wetenschappelijke kennis nooit absoluut genomen moet worden, maar tegelijk dat het niettemin gebaseerd is op onderzoek waar op dat moment niets mis mee was.

Men kan dus de stelling verdedigen dat het succes van complottheorieën mede te danken is aan een gebrek aan inzicht in de aard van wetenschap bij de bevolking. Eigenlijk moet een basaal inzicht in de aard van wetenschap (‘wetenschappelijke geletterdheid’) gerekend worden tot goed burgerschap en daarom ook onderdeel zijn van onderwijs in burgerschap. Op dit moment gaat bij de invulling van dat onderwijs vooral de aandacht uit naar zaken als integratie en acceptatie, waardoor wetenschappelijke geletterdheid een ondergeschoven punt is.

De notie van de veritas duplex (ontwikkeld door de filosoof Jeroen Buve) helpt om deze wetenschappelijke geletterdheid filosofisch te funderen. Deze notie komt goed overeen met het onderscheid dat een andere Nederlandse filosoof, Herman Dooyeweerd, maakte in wetenschappelijke en vóór-wetenschappelijke kennis. Wetenschappelijke kennis is niet absoluut en kan en moet dus gewogen worden ten opzichte van andere vormen van kennis. Het behoort tot goed burgerschap om zo’n weging goed te kunnen maken.

Met de Von Launlezing wordt jaarlijks stilgestaan bij de opening van het Rudolf von Laun Instituut voor toegepaste metafysica, begrepen als politieke filosofie (3 november 1995). Dit jaar is als locatie voor een bijzondere plaats gekozen: de thans protestantse dorpskerk was oorspronkelijk kloosterkapel van de Zusters van de Moderne Devotie te Diepenveen, gewijd in 1407 aan Onze Lieve Vrouwe en St Agnes.

Prof. Dr M.J. (Marc) de Vries (1958) is natuurkundige en filosoof. Hij is gewoon hoogleraar Wetenschapseducatie en bijzonder hoogleraar Reformatorische Wijsbegeerte vanwege de Stichting voor Christelijke Filosofie aan de TU Delft. Daarnaast doceert hij filosofie en ethiek van de techniek aan de TU Eindhoven.

Datum: vrijdag 5 november 2021 van 20 tot 22 uur. U bent welkom vanaf 19.30 uur.

Plaats: Dorpskerk, Kerkplein 4, Diepenveen (Gem. Deventer).

Toegang: deelname is gratis, maar opgave voor 30 oktober 2021 is verplicht!

N.B. Plaatsen worden toegewezen op volgorde van binnenkomst aanmelding, en zolang de ruimte het toelaat. U kunt zichzelf (en anderen) aanmelden door een bericht met naam (of namen) van deelnemer(s) en contactgegevens te sturen naar info@geertgrote.nl. U ontvangt dan een schriftelijke bevestiging, die als entreebewijs geldt.

In de directe omgeving van de kerk is voldoende (gratis) parkeergelegenheid. Ook rijdt buslijn 161 elk uur van Deventer CS richting Zwolle; halte Diepenveen Centrum.