Agenda

Onder de titel “Oude en nieuwe bedreigingen van gedachtevrijheid en democratie” houdt Paul Cliteur op zaterdag 9 november de Von Launlezing 2024 in de Fermerie te Deventer.

In art. 18 van de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens (1948) vinden we de vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst neergelegd. Deze is overgenomen in art. 9 van het Europees mensenrechtenverdrag (EVRM).
Hoewel verdragsrechtelijk gewaarborgd is historisch gezien deze vrijheid echter altijd zeer omstreden geweest. De vrijheid van gedachte kent vele pogingen die te onderdrukken met geweld en intimidatie.
Paul Cliteur licht dit toe aan de hand van grote denkers uit het verleden, zoals Geert Grote, Spinoza, Koerbagh, maar ook … Theo van Gogh († 2 november 2004) en Ayaan Hirsi Ali.

Prof. dr. P.B. (Paul) Cliteur (Amsterdam, 1955) is em. hoogleraar Encyclopedie van de Rechtswetenschap aan de Universiteit Leiden.
Met de Von-Launlezing of Lectio Launiana wordt jaarlijks de opening van het Rudolf von Laun Instituut voor politieke filosofie in 1995 gemarkeerd.

Locatie: De Fermerie, Muggeplein 9, 7411 NW Deventer
Datum: zaterdag 9 november 2024 om 15 uur (zaal open 14.30 uur)
Entree: gratis; reserveren via de Geert Grote Universiteit (GGU) voor 5 november is verplicht. Plaatsen worden vergeven op volgorde van binnenkomst van de aanmeldingen via info@geertgrote.nl

Het is weer mogelijk een bezoek te brengen aan de Proosdij van Deventer, het oudste stenen woonhuis van Nederland, waarin het Universitair Kapittel Geert Grote (bestuurscentrum van o.a. GGU en DUP) zetelt. De begane grond is ingericht als mini-expositie, gewijd aan de geschiedenis van de Proosdij en haar bewoners in de afgelopen negen eeuwen.

Hoe dat allemaal kan, leest u in de nieuwe folder, waarvan u de digitale versie HIER van onze webpagina af kunt laden.

———————–

Individueel bezoek zonder afspraak
Elke zaterdagmiddag staat de deur van de Proosdij open van 13 tot 14 uur.
Aansluitend wordt vaak de mogelijkheid tot deelname aan een rondleiding geboden.

• Het is ook mogelijk een kort bezoek aan de begane grond te brengen in het kader van een rondleiding van de VVV (www.deventer.info) of het GGH (www.geertgrootehuis.nl). Men kan zich daarvoor wenden tot een van deze organisaties.

• Rondleidingen voor kleine groepen op afspraak
Als u met een groepje van minimaal 3 en maximaal 12 personen bent, kunt u op een ander tijdstip een rondleiding door huis en stad boeken. Deze duurt ca. anderhalf uur.

AFSPRAAK MAKEN

Stuurt u een bericht met uw contactgegevens en de gewenste datum naar info@geertgrote.nl, dan wordt er z.s.m. contact met u opgenomen om afspraken te maken.

Kosten:
Entree Proosdij: €1 p.p.
Rondleiding: €10 p.p. (incl. kopje koffie/thee)
Scholieren/studenten (tot 27 jaar): €5 p.p.
Kinderen t/m 12 jaar: gratis (mits begeleid)

De Proosdij • Sandrasteeg 8 • 7411 KS Deventer

De Von Launlezing 2022 zal op zaterdag 5 november in de Dorpskerk van Diepenveen worden uitgesproken door Thomas von der Dunk. Deze Lezing wordt een reflectie op de monarchie in de democratie in de moderne tijd, naar aanleiding van de uitvaart van koningin Elizabeth II van Engeland.

De bekende cultuurhistoricus en auteur Dr T.H. (Thomas) von der Dunk (Soestdijk, 1961) is als gastonderzoeker Europese studies verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.

Met de in 2002 ingestelde Lezing wordt in beginsel jaarlijks de opening van het Rudolf von Laun Instituut in 1995 gemarkeerd. Dit onderzoeksinstituut voor de grondslagen van democratie, rechtsstaat en religie maakt sinds 2006 deel uit van de Geert Grote Universiteit (GGU), universiteit in heroprichting te Deventer.

Plaats: Dorpskerk, Kerkplein 4, Diepenveen (Gem. Deventer)

Tijd: zaterdag 5 november 2022 om 19.30 uur (inloop vanaf 19 uur).

Toegang: gratis voor wie zich heeft aangemeld, en zolang er ruimte is. De mogelijkheid tot het doen van een vrijwillige bijdrage wordt ter plaatse geboden.

Aanmelding voor 1-11-2022 is verplicht en kan uitsluitend door naam en contactgegevens van de deelnemers(s) te sturen naar info@geertgrote.nl. De bevestiging hiervan geldt als toegangsbewijs.

Rond de kerk is voldoende (gratis) parkeergelegenheid.

De vaste rondleiding door de middeleeuwse binnenstad van Deventer vanuit het oudste huis (“Proosdijwandeling”) wordt vanaf 21 augustus niet meer op zondagmiddag gehouden, maar op dinsdagochtend (10-12 uur). Individuele gasten kunnen hiervoor een plaatsje reserveren, uiterlijk drie dagen van tevoren. Kosten bedragen 15 euro p.p. (incl. kopje koffie of thee met versnapering).

Natuurlijk kunt u ook altijd een rondleiding afspreken op een ander moment in de week, voor groepjes van 4 tot 12 personen.

Reserveren kan door een bericht te sturen naar info@geertgrote.nl.

Vanaf september 2022 organiseert de GGU een reeks colleges “Capita selecta Middeleeuwse Geschiedenis” in het Koetshuis van de Sint-Nicolaaskerk te Schalkhaar.

Deze Koetshuiscolleges beginnen met een Drieluik over Magister Gerardus Magnus, door Fokkelien von Meyenfeldt.

Hierin worden verschillende aspecten van Geert Grote (1340-1384) uitgelicht als aanloop naar de lang verwachte verschijning van de biografie van de GGU-naamgever, die voor de herfst van 2022 op het programma staat.

Eerste luik op zaterdag 3 september 2022: “Was Geert Grote een mysticus?”

Locatie eerste luik: Proosdijtuin, Deventer (zie onder)

Tweede luik op zaterdag 17 september 2022: “Was Geert Grote een wegbereider van de Reformatie?”
Locatie tweede luik: Koetshuis, Schalkhaar (zie onder)

Derde luik op 1 oktober 2022: “Was Geert Grote een leider?”

Locatie derde luik: Koetshuis, Schalkhaar (zie onder)

N.B.

De toegang tot de Proosdijtuin bevindt zich niet bij Sandrasteeg 8, maar aan het Lamme van Dieseplein tussen de Proosdijpassage en de nieuwe Openbare Bibliotheek aan de Stromarkt. De Proosdij ligt op 6 minuten gaans van Deventer CS. Parkeren in de buurt kan, maar is duur en lastig door wegwerkzaamheden aan de Stromarkt. Het valt aan te raden om te parkeren op de Melksterweide bij de Worp (222 plaatsen gratis), en dan het pontje naar het centrum te nemen. Vandaar is het slechts 3 minuten lopen; zie ook https://www.deventer.nl/parkerendeworp .

Het Koetshuis is gelegen tussen de kerk aan de Timmermansweg 32 en Zalencentrum De Lindeboom annex Openbare Bibliotheek aan de Lindeboomsweg. Het Koetshuis is goed bereikbaar per fiets of bus vanaf Deventer CS (lijn 4 richting Garderegimentsweg Schalkhaar, halte Kerkweg). Naast het Koetshuis is voldoende gratis parkeerruimte.
Tijd: zaterdagmiddag van 15 tot 17 uur (inloop vanaf 14.30 uur).

Standaardtarief: 15 euro per keer.

Tarief drieluik: 30 euro.

Studententarief: 5 euro per keer.

Tarief drieluik studenten: 10 euro.

Opgave is verplicht door een bericht te sturen naar info@geertgrote.nl.

Prof. Dr Marc de Vries houdt op 5 november in de Dorpskerk van Diepenveen de Von Launlezing 2021: “De waarde van wetenschap kunnen wegen. Over een vergeten aspect van burgerschap”.

Hoe dit te duiden? Deels zal het te maken hebben met het feit dat het RIVM al vrij snel een aantal stellige uitspraken moest herroepen. Het handen schudden werd aanvankelijk onschuldig genoemd, maar dat bleek het niet te zijn. Iemand die geen symptomen van Covid-19 vertoonde, bleek toch het virus te kunnen overdragen, in tegenstelling tot wat eerst uit onderzoek gebleken was. Voor een publiek dat geen diepgaande kennis van virologie heeft, komt dit verwarrend over. Alleen degenen die inzicht hebben in de aard van wetenschap kunnen dit begrijpen. Wetenschap leeft immers van voortschrijdend inzicht. Nieuwe mogelijkheden om nieuwe dingen waar te nemen leiden tot nieuwe inzichten. Dat komt niet omdat de oude inzichten dom of naïef waren. Ze waren het beste dat toen beschikbaar was. Dit kenmerk van wetenschap maakt dat wetenschappelijke kennis nooit absoluut genomen moet worden, maar tegelijk dat het niettemin gebaseerd is op onderzoek waar op dat moment niets mis mee was.

Men kan dus de stelling verdedigen dat het succes van complottheorieën mede te danken is aan een gebrek aan inzicht in de aard van wetenschap bij de bevolking. Eigenlijk moet een basaal inzicht in de aard van wetenschap (‘wetenschappelijke geletterdheid’) gerekend worden tot goed burgerschap en daarom ook onderdeel zijn van onderwijs in burgerschap. Op dit moment gaat bij de invulling van dat onderwijs vooral de aandacht uit naar zaken als integratie en acceptatie, waardoor wetenschappelijke geletterdheid een ondergeschoven punt is.

De notie van de veritas duplex (ontwikkeld door de filosoof Jeroen Buve) helpt om deze wetenschappelijke geletterdheid filosofisch te funderen. Deze notie komt goed overeen met het onderscheid dat een andere Nederlandse filosoof, Herman Dooyeweerd, maakte in wetenschappelijke en vóór-wetenschappelijke kennis. Wetenschappelijke kennis is niet absoluut en kan en moet dus gewogen worden ten opzichte van andere vormen van kennis. Het behoort tot goed burgerschap om zo’n weging goed te kunnen maken.

Met de Von Launlezing wordt jaarlijks stilgestaan bij de opening van het Rudolf von Laun Instituut voor toegepaste metafysica, begrepen als politieke filosofie (3 november 1995). Dit jaar is als locatie voor een bijzondere plaats gekozen: de thans protestantse dorpskerk was oorspronkelijk kloosterkapel van de Zusters van de Moderne Devotie te Diepenveen, gewijd in 1407 aan Onze Lieve Vrouwe en St Agnes.

Prof. Dr M.J. (Marc) de Vries (1958) is natuurkundige en filosoof. Hij is gewoon hoogleraar Wetenschapseducatie en bijzonder hoogleraar Reformatorische Wijsbegeerte vanwege de Stichting voor Christelijke Filosofie aan de TU Delft. Daarnaast doceert hij filosofie en ethiek van de techniek aan de TU Eindhoven.

Datum: vrijdag 5 november 2021 van 20 tot 22 uur. U bent welkom vanaf 19.30 uur.

Plaats: Dorpskerk, Kerkplein 4, Diepenveen (Gem. Deventer).

Toegang: deelname is gratis, maar opgave voor 30 oktober 2021 is verplicht!

N.B. Plaatsen worden toegewezen op volgorde van binnenkomst aanmelding, en zolang de ruimte het toelaat. U kunt zichzelf (en anderen) aanmelden door een bericht met naam (of namen) van deelnemer(s) en contactgegevens te sturen naar info@geertgrote.nl. U ontvangt dan een schriftelijke bevestiging, die als entreebewijs geldt.

In de directe omgeving van de kerk is voldoende (gratis) parkeergelegenheid. Ook rijdt buslijn 161 elk uur van Deventer CS richting Zwolle; halte Diepenveen Centrum.

GGU Rolduc eert Böckenförde met Von Laun Lezing 2019 op 3 november 2019:
“Het Böckenförde-Diktum als het E=MC² van het Staatsrecht”
door Prof. Teunissen

Op 24 februari overleed de Duitse staatsrechtsgeleerde en katholiek rechtsfilosoof E.W. (Ernst-Wolfgang) Böckenförde (1930-2019), emeritus hoogleraar en rechter van het Bundesverfassungsgericht (Constitutioneel Hof van de Bondsrepubliek Duitsland). Zijn heengaan is nagenoeg geheel aan het Nederlandse publieke oog ontglipt. Reden te meer voor GGU Rolduc om op 3 november de Von Laun Lezing 2019 aan deze grote Duitse denker te wijden.

Zijn naam is verbonden aan de rechtsstatelijke paradox die in de literatuur ook bekend is geworden als de ‘Böckenfördeparadox’, namelijk dat een rechtsstaat voor zijn (voort)bestaan afhankelijk is van voorwaarden die hij zelf niet kan garanderen:
“Der freiheitliche, säkularisierte Staat lebt von Voraussetzungen, die er selbst nicht garantieren kann. (…) Als freiheitlicher Staat kann er einerseits nur bestehen, wenn sich die Freiheit, die er seinen Bürgern gewährt, von innen her, aus der moralischen Substanz des Einzelnen und der Homogenität der Gesellschaft, reguliert. Anderseits kann er diese inneren Regulierungskräfte nicht von sich aus, das heißt mit den Mitteln des Rechtszwangs und autoritativen Gebots, zu garantieren suchen, ohne seine Freiheitlichkeit aufzugeben und (…) in jenen Totalitätsanspruch zurückzufallen, aus dem er in den konfessionellen Bürgerkriegen herausgeführt hat.”

Dit geldt a fortiori voor een democratische rechtsstaat. Een democratisch-rechtsstatelijke structuur is, met andere woorden, afhankelijk van een democratisch-rechtsstatelijke cultuur: een zekere mate van sociale cohesie en een wederkerigheidsmoraal die de voedingsbodem zijn voor een verbindend publiek ethos. Samen zorgen deze voor burgerschap en ‘vrijheidsregulering van binnenuit’, oftewel: sociaal kapitaal.

Vertrouwen – ook vertrouwen in de democratische rechtsstaat – is niet iets wat kan worden verordonneerd, maar is het neveneffect van iets anders. Zo kunnen goed functionerende democratisch-rechtsstatelijke instituties eraan bijdragen dat bij burgers vertrouwen wordt gewekt of verstevigd. Omgekeerd kunnen slecht functionerende instituties vertrouwen afbreken. De staat kan dit echter niet aan burgers opleggen en afdwingen, omdat anders de vrijheid in het gedrang zou komen, waar het in de rechtsstaat nu juist allemaal om is begonnen, en de staat daardoor niet meer als rechtsstaat zou kunnen worden aangemerkt. Dat is de paradox.

Over Prof. Teunissen
Prof. mr J.M.H.F. (Jos) Teunissen (Gennep, 1954) heeft na het behalen van het diploma Gymnasium-B aan het Gabriëlcollege in Mook, enige jaren biologie en Duitse taal en letterkunde gestudeerd. Nadien is hij werkzaam geweest voor de gemeenten Cuijk en Boxmeer en, gedurende ruim vijf jaar, voor de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) te Den Haag. In die periode is hij aan de Universiteit Leiden afgestudeerd als meester in de rechten (1983). Van 1987 tot 2000 was hij universitair hoofddocent aan Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Vakgroep Staats- en Bestuursrecht van de Universiteit Maastricht, waar hij in februari 1996 cum laude is gepromoveerd op de dissertatie Het burgerlijk kleed van de Staat. Sinds 2000 is hij verbonden aan de Open Universiteit te Heerlen; aanvankelijk als universitair hoofddocent en sinds 2006 als hoogleraar Staats- en Bestuursrecht. In 2015 werd hij benoemd tot universiteitshoogleraar Algemene Staatsleer.

Von Laun Lezing
De Von Laun Lezing is een jaarlijks terugkerend publieksevenement. Steeds markeert een prominente geleerde uit binnen- of buitenland de verjaardag van de opening van het Rudolf von Laun Instituut voor Toegepaste Metafysica door Dr Jeroen Buve en Dr Otto von Laun op 3 november 1995: het filosofisch onderzoeksinstituut dat de fundamenten bestudeert van recht en democratie en dat aan de basis ligt van de Geert Grote Universiteit (GGU) Rolduc.

Plaats: GGU Rolduc, Zaal 14
Datum: zondag 3 november 2019 om 15 uur (zaal open vanaf 14.30 uur)
Entree: €10, incl. koffie/thee (studenten half geld)

Reserveren voor 31 oktober is gewenst via de webwinkel of door een bericht te sturen naar info@geertgrote.nl

Voordracht Dr Rump over de toekomst van de psychologie te beluisteren op Youtube.
Directeur Harry Rump van het Jungiaans Instituut heeft op zaterdag 17 december een voordracht gehouden over ‘De Toekomst van de Psychologie’, op uitnodiging van de GGU.
Deze boeiende lezing kunt u nu integraal (terug-)beluisteren. Met dank aan Harry Rump en het Jugiaans Instituut.

Als geen andere wetenschap is Psychologie de afgelopen jaren geplaagd door schandalen die gemakshalve worden gevangen onder het kopje ‘wetenschapsfraude’. Volgens Rump is dit echter maar het topje van de ijsberg. Hij is geïnteresseerd in de dieper liggende oorzaak waardoor nu duizenden wetenschappelijke onderzoeken over worden gedaan en waardoor het imago van menig ‘peer reviewed’ A-tijdschrift een deuk heeft opgelopen.

Pionier Harry Rump zal zijn visie ontvouwen over de ontwikkeling van zijn vakgebied in de Europese context. Volgens hem is het hoog tijd een wetenschappelijk verantwoord tegenwicht te bieden aan de eenzijdig op gedrag gerichte universitaire psychologie en het waarheidsmonopolie van het uit de Angelsaksische wereld overgewaaide zgn. behaviorism te breken. In Rumps streven Psychologie weer als Geesteswetenschap op te vatten, wil de GGU graag zijn bondgenoot zijn.

Dr H.A.J. (Harry) Rump MEd (Deventer, 1946) was in 1990 met Madeleine Witteveen mede-oprichter, en sindsdien directeur, van het Jungiaans Instituut, Academie voor Dieptepsychologie te Nijmegen (www.jungiaansinstituut.nl) dat voor de psychologie-traditie van Jung en Freud in de 21e eeuw een nieuwe standaard zet.

Prof. Dr Theo de Wit houdt in Kampen de Von Laun Lezing 2017 en wel op vrijdag 24 februari 2017 (15-17 uur) in (NB!) de Senaatszaal van de Theologische Universiteit, Broederweg 15 te Kampen onder de titel ‘Tolerantie als Toverbal, ofwel: waarom tolerantie niet onze hoogste waarde kan zijn’.

In de soms heftige discussie over onze multiculturele werkelijkheid wordt dikwijls het woord ‘tolerantie’ in de mond genomen, maar wat betekent het eigenlijk? Wie iets meer afstand neemt ziet een ontwikkeling die ronduit spectaculair is te noemen. Terwijl het bij tolerantie vanaf het einde van de zestiende eeuw ging om het respect voor de gewetensvrijheid en een minimale verdraagzaamheid jegens afwijkende geloofsovertuigingen, wordt het begrip vanaf de jaren tachtig van de vorige eeuw opgewaardeerd tot de deugd van de ware wereldburger. ‘Zijn we door globalisering en migratie immers niet allemaal vreemden en buitenlanders geworden?’- hoor je sommigen dan zeggen. Maar recentelijk zijn we getuige van een nieuwe ontwikkeling in de merkwaardige geschiedenis van de tolerantie. Tolerantie wordt een strijdparool dat scherpe scheidslijnen trekt tussen ‘wij’ tolerante westerlingen en ‘zij’, intolerante anderen. Tolerantie dreigt dan een oproep tot …intolerantie te worden. Dit roept de vraag op hoe tolerantie kan worden gered, maar leert ons ook een harde les: tolerantie kan niet onze hoogste waarde zijn.

Prof. Dr Th.W.A. (Theo) de Wit (Utrecht, 1953) is politiek theoloog en filosoof. Hij is hoogleraar aan Tilburg University en gasthoogleraar aan de Universiteit Stellenbosch. Naast zijn wetenschappelijke werk (De Onontkoombaarheid van de Politiek. De Soevereine Vijand in de Politieke Filosofie van Carl Schmitt luidde de titel van zijn proefschrift) heeft hij zich ook breder maatschappelijk geëngageerd, met name op het snijvlak van religie en politiek, waarvan ook zijn gastoptredens op televisie getuigen (zoals ‘De Nieuwe Wereld’ en ‘Het Filosofisch Kwintet’). Van hem of onder zijn redactie verschenen ondermeer: De Nieuwe Achteloosheid, (Kampen 2001), Humanisme en Religie (Delft 2005), Ongewenste goden (Amsterdam 2006). Zijn huidige aandachtsvelden zijn democratie en macht, politiek en religie, en multiculturaliteit en tolerantie.

Plaats:       Senaatszaal van de Theologische Universiteit, Broederweg 15 te Kampen
Tijd:         vrijdag 24 februari 2017 van 15.00 uur tot 17.00 uur (zaal open om 14.30 uur)
Toegang:   €10 (voltijds studenten € 5).
Koop uw kaartje DIRECT via de GGU-webwinkel.
Als dit niet lukt, kunt u een plaats laten te reserveren via info@geertgrote-univ.nl.

NOTA BENE: Nieuwe locatie is Botermarktzaal van de Broederkerk. Aanvangstijd is gewijzigd naar 13.45 uur (zaal open om 13.15 uur). Einde ca. 17.30 uur.