Bibliotheca Launiana

DE UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK VAN DE GGU

De Bibliotheca Launiana is als bibliotheek van het Rudolf von Laun Instituut opgebouwd vanuit de 5.000 banden tellende filosofische privébibliotheek van Dr J.D.J. Buve. Deze had zijn boeken in 1995 ondergebracht op de bovenverdieping van een oude pastorie naast de Bonifatiuskerk in Leeuwarden (tegenwoordig Titus Brandsma Huis geheten).

Toen het Instituut in de zomer van 2006 van Leeuwarden naar Deventer verhuisde om de Geert Grote Universiteit te stichten, telde de bibliotheek ongeveer 15.000 banden. Dit aantal zou nog verdrievoudigen tijdens haar ‘Deventer Decennium’ (2006-2016). Het leeuwendeel is dan nog steeds filosofie in brede zin (vooral Frans, Duits, Engels, Nederlands en Italiaans), maar vanaf het academisch jaar 2009/2010 zijn daar collecties talen, culturen en geschiedenis van Midden- en Oost-Europa bijgekomen dankzij diverse legaten en schenkingen, goed voor 10.000 banden (zie verderop). Dit brengt het totale aantal titels nu op ca 50.000.

Om haar toekomst veilig te stellen, kreeg de Bibliotheca Launiana in 2012 eigen rechtspersoonlijkheid. De exploitatie van haar collecties geschiedt evenwel door de instituten van de GGU.

bieb1bieb3
De GGU wil alle door haar beheerde collecties voor zover zinvol zo veel mogelijk in open systematische opstelling aanbieden, omdat zij alleen daardoor kunnen blijven concurreren met de onbegrensde mogelijkheden van de elektronische informatievoorziening van de virtuele bibliotheek. Alleen de tijdschriften zullen, met uitzondering van de laatst verschenen jaren, in een gesloten magazijn worden bewaard. De UB van de GGU bestaat dus enerzijds uit de afzonderlijke instituutsbibliotheken in open opstelling en anderzijds uit een gezamenlijk tijdschriftenmagazijn.

Na een goedkeurend rapport van de Koninklijke Bibliotheek (KB), waarin de meerwaarde voor Nederland wordt erkend, is de bibliotheek toegelaten tot het gezamenlijke catalogiseersysteem van de meeste Universiteitsbibliotheken en van de Koninklijke Bibliotheek (PICARTA). Het ontbreekt vooralsnog aan middelen om deze standaard catalogisering te realiseren.

De GGU collectioneert voorlopig uitsluitend op de gebieden die door de diverse onderzoeksinstituten in deze Universiteit worden ontwikkeld. Voor verantwoorde wetenschappelijke collectievorming is de meest grondige kennis van het gehele vakgebied vereist. Die kennis zou de GGU anders niet in huis hebben.

lezing-bibliotheekHoorzaal in de Bibliotheca Launiana tijdens de collegereeks ‘Sticht en Oversticht’ van Dr Clemens Hogenstijn, februari 2009.

De Bibliotheek van het Rudolf von Laun Instituut
Het Rudolf von Laun Instituut heeft een collectie die alle onderdelen van de filosofie beslaat. Zij telt op dit ogenblik ongeveer 40.000 banden, systematisch ingedeeld volgens de indeling die het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte in Leuven (de grootste filosofische bibliotheek van Europa) voor zijn immense bibliotheek hanteert. Dit systeem kent zo’n 1.200 rubrieken, voldoet uitstekend en kan gemakkelijk worden aangevuld.

In de filosofische bibliotheek, van 2007 tot 2014 gevestigd in het souterrain van een voormalig bankgebouw aan de Stromarkt, is een aantal belangrijke nalatenschappen opgenomen, waaronder die van de theoloog Prof. Dr A.Th. (Arend) van Leeuwen (1918-1993) en van de wiskundige en filosoof Dr L.E. (Louk) Fleischhacker (1936-2006). Een interessante aanvulling op de collectie kwam ook uit de bibliotheek van de Abraham Kuyperstichting en van het Nijmeegse Studiehuis van de Paters Lazaristen. Door verwerving van de privécollectie van Prof. Dr J.H.A. Hollak (1915-2003) in 2009 vond de grootste uitbreiding ooit plaats: 9.000 banden filosofie zijn in 2010 en 2011 geïnventariseerd, geordend en genummerd. Vlak voor zijn dood besloot Prof. Dr J.M.M. (Koos) de Valk (1927-2012) een groot deel van zijn boeken te schenken aan de bibliotheek.

Sinds 2012 wordt zo goed als mogelijk is verder gewerkt aan de etikettering, digitale catalogisering en integratie van de diverse collecties.

dsc_0638bertblans1000x664
Voordracht door Prof. Bert Blans (✝ 2014)

dsc_0472hollakzaalboeken1000x664dsc_0483hollakzaaltrapje1000x664

De Bibliotheek van het Gerson Instituut
De Slavische bibliotheek werd in 2010 ondergebracht bij het Gerson Instituut dat tot 2014 gevestigd was in het historische pand ‘De Linnenkist’ aan de Hofstraat 8-10 te Deventer.

In 2009 en 2010 werden drie busladingen boeken op het gebied van Slavistiek en Geschiedenis, behorend bij de opgeheven leerstoelgroepen Alte Slavistik en Osteuropäische Geschichte van de Julius-Maximilians-Universität (JMU) te Würzburg, alsmede (kerk-)historische boeken van het Ostkirchliches Institut (OKI: http://www.theologie.uni-wuerzburg.de/institutelehrstuehle/oki/startseite/ ) aldaar naar Deventer gebracht. Dit geschenk van Prof. Dr C. (Christian) Hannick vormde de basis van de Slavische Bibliotheek van het Gerson Instituut. Door aankoop, giften en Dauerleihgaben is de Beierse collectie nadien sterk uitgebreid, bijvoorbeeld door een legaat van de Deventer historica, neerlandica en slaviste Mw Drs M.A.M. (Margreet) van Brink (1926-2011). Later werd de collectie verrijkt met de erfenissen van beroemde Nederlanse slavisten als Prof. Dr A.G.F. (André) van Holk (1924-2010) en Dr T.A. (Tom) Eekman (1923-2012). De nadruk ligt op Russisch, Pools en Tsjechisch.

Verhuizingen
Als uitkomst van een schikking na een slepend juridisch proces met de pandeigenaar is in de zomer van 2014 zowel de locatie Stromarkt als de locatie Hofstraat door de GGU verlaten. De bibliotheek vond (deels ingepakt) tijdelijk onderdak in een paar klaslokalen van het voormalige Hegiusgymnasium aan de Nieuwe Markt, waar nauwelijks ruimte was om enige activiteit te ontplooien. Deze plaats moest op last van de Gemeente Deventer in mei 2016 worden ontruimd. Aldus geschiedde. Alle 50.000 boeken zijn toen naar Kampen overgebracht.

College van Custodes Librorum
Mw drs F. (Fokkelien) von Meyenfeldt, Custos-Praeses
De heren G.T. (Gulliver) Buve B.Ec en Drs S.B.A. (Sybrand) Buve, Custodes

Bibliothecarissen
Jkvr. L.I.B.H.M. (Lucie) van Weede (1995-1996)
Dhr M. (Marten) Nap (1996-2010)
Mw drs J.A. (Janny) Steenge (sinds 2010, slavist): j.steenge(at)geertgrote-univ.nl

Vrijwillige bibliotheekmedewerkers
Drs H. (Herman) Starink (adjunct-bibliothecaris,slavist); Mw H. (Hetty) van Dijk; Mw mr A. (Tonni) van Elk-Valkenburg (Juridica); Dr N.J. (Nico) van Hoboken (Russisch); Mw mr E. (Eva) Voortman (Tsjechisch).

Universiteitsarchief
Dit archief bestaat uit drie delen: Administratie, Documentatie en Curiosa. In deze laatste afdeling wordt alles ondergebracht dat afkomstig is van bijzondere legaten en nalatenschappen, maar dat niet in de reguliere opstelling geïntegreerd kan worden, zoals geannoteerde exemplaren.
Archivaris: Drs H. (Herman) Starink: h.starink(at)geertgrote-univ.nl

Boekbinderij
Sinds 2011 is aan de GGU een boekbinderij verbonden, opgezet door de heer G.A.J. (Gerard) Busch, oud-docent Nederlands van het Thomas à Kempis College te Zwolle. Vele honderden boeken konden door hem en zijn team worden gerestaureerd. Hij krijgt medewerking van mevrouw L. (Linda) Garritsen en van de heer J. (Joop) Soesbergen. Dit onderdeel van de GGU is in 2016 verhuisd naar een ander leegstaand schoolgebouw in Deventer.

Bezoekadres
De 50.000 boeken van de Bibliotheca Launiana zijn in het voorjaar van 2016 overgebracht van Deventer naar Kampen en staan sindsdien opgeslagen in het magazijn van de voormalige universiteitsbibliotheek aldaar. Hierdoor is consultatie op dit moment helaas niet mogelijk.


JeroenJ.D.J. BUVE

Oprichter van het Rudolf von Laun Instituut en grondlegger van de Geert Grote Universiteit

Dr J.D.J. (Jeroen) Buve (1935) studeerde als monnik van de Oosterse ritus van het benedictijner klooster Chevetogne onder de naam Pater Sergius Buve o.s.b. (1954-1969) filosofie en theologie in heel Europa.

Hij studeerde aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte, KU Leuven: Hegel bij Alphonse De Waelhens (1911-1981) en Godsdienstpsychologie bij Antoine Vergote (1921-2013). Tijdens het Tweede Vaticaans Concilie werd hij naar Rome gestuurd om aan het Collegio S. Anselmo theologie te studeren bij Cipriano Vagaggini (1909-1999) en Paul Augustin Mayer (1911-2010), de latere kardinaal die zijn al te kritische vragen niet waardeerde en hem na de dood van Paus Johannes XXIII en de kroning van diens opvolger Paulus VI defenestreerde. In 1963 mocht hij aan de Westfälische Wilhelms-Universität te Münster Fundamentaltheologie studeren bij Johann-Baptist Metz, en verder bij Joseph Ratzinger en Walter Kasper, terwijl hij assistent was van kerkhistoricus Erwin Iserloh, directeur van het Katholisches-ökumenisches Institut. Hij werd in 1965 teruggeroepen naar Chevetogne om de blind geworden bibliothecaris aldaar te vervangen. Op zijn verzoek werd hij niet tot priester gewijd.

In die jaren is hij deelnemer aan de door de Staatsrechtsgeleerde Ernst Forsthoff (1902-1974) georganiseerde Ebracher Tagungen, waar hij ondermeer diens leermeester Carl Schmitt (1888-1985), de Franse politiek denker Julien Freund (1921-1993), de historicus Reinhart Koselleck (1923-2006), de filosofen Hermann Lübbe en Robert Spaemann, de juristenbroers Werner en Ernst-Wolfgang Böckenförde, de hoofdredacteur van het Rechtshistorisches Wörterbuch Heino Speer en de schrijver-jurist Bernhard Schlink leert kennen. De ontmoetingen vinden ondermeer hun weerslag in de bundel Säkularisation und Utopie (1967), waarvan Buve’s “Utopie als Kritik” het openingsartikel is.

Aangezien hij zich primair filosoof en geen theoloog voelde, trad hij uit de orde en ging hij in 1970 studeren aan de Freie Universität in Berlijn, waar hij zich dankzij een stipendium van de godsdienstsocioloog Jacob Taubes (1923-1987) en diens vrouw, de filosofe Margherita von Bentano (1922-1995), een jaar lang aan de bestudering van de Kritik der reinen Vernunft van Kant kon wijden.
Later vervolgde hij zijn studies filosofie aan de Ruprecht-Karls-Universität in Heidelberg, bij Michael Theunissen en Dieter Henrich. Hij sloot vriendschap met de universiteitshistoricus Andreas Cser en met de uitgever Gert Giessler (het latere hoofd van Akademie Verlag).

Pas in 1977 studeerde Buve af aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte van de KU Leuven bij Prof. Wylleman. Zijn these luidde: Metaphysik und Rücksicht.

Tijdens zijn jaren in Heidelberg had Buve kennis gemaakt met zijn Griekse tegenpool, de anti-metafysische politiek filosoof Panajotis Kondylis (1943-1998). Kondylis noemt hem steevast “meinen liebsten metaphysischen Feind”. Naar aanleiding van hun nachtelijke discussies zal Kondylis later Macht und Entscheidung. Die Herausbildung der Weltbilder und die Wertfrage (1983) publiceren, dat wel getipt wordt als het belangrijkste filosofische werk sinds de Tractatus van Wittgenstein. Het antwoord van Buve luidde: Macht und Sein. Metaphysik als Kritik oder die Grenzen der Skepsis, waarop hij in 1989 promoveerde tot Doctor in de Filosofie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam bij Prof. dr J.M.M. de Valk en Prof. dr dr h.c. Heinz Kimmerle.

In 1995 richtte Buve in Leeuwarden het Rudolf von Laun Instituut voor Toegepaste Metafysica op. Dit wetenschappelijke onderzoeksinstituut met bibliotheek verhuisde in 2006 naar Deventer om de basis te vormen voor de Geert Grote Universiteit, opgericht door zijn beide zonen, de historicus Sybrand (1975) en de bedrijfseconoom Gulliver Buve (1976).