In Memoriam Wim van Asselt (1944-2025)

Op 4 januari 2025 overleed thuis in Exmorra op 80-jarige leeftijd de oud-launiaan Willem Maarten (Wim) van Asselt. Hij kwam ter wereld te Wommels op Hervormingsdag in 1944 als buitenechtelijk kind van een dominee – wat in dit Friese dorp toen voor de nodige beroering zorgde. Hij zou een avontuurlijk leven gaan leiden, waarbij hij zich nooit lang aan een post kon binden. Door zelfstudie ontwikkelde hij zich echter tot een erudiet kenner van zowel kunst als theologie en filosofie.

Toen Wim van Asselt eind jaren negentig als vrijwilliger kennis maakte met het Rudolf von Laun Instituut voor Toegepaste Metafysica te Leeuwarden met zijn toen almaar groeiende filosofische bibliotheek in het Titus Brandsmahuis naast de St.Bonifatiuskerk, was dat voor hem een Fundgrube.

Zijn “dominee-DNA” kwam hier goed van pas: hij ‘preekte’ graag voor een publiek en verzorgde voor het instituut collegereeksen over met name joodse denkers als Spinoza, Buber en Levinas, waaruit zijn grote belezenheid bleek. Vanaf 2001 kreeg hij er een zgn. I/D-baan.

Voor het dagelijks reilen en zeilen van het Instituut was Wim van Asselt een drijvende kracht, niet in de laatste plaats door zijn praktische kwaliteiten en zijn tomeloze energie. Hij wist hoe een moker te hanteren, maar ook hoe een bus te besturen om boeken uit binnen- of buitenland op te halen. Ook zou hij vanaf 2002 helpen met het opzetten van zowel ‘De Nachtuil’, een jaarlijks filosofisch-culinair symposium in het kader van de Nacht van de Filosofie (in april, de Maand van de Filosofie) als met de ‘Von Laun Lezing’ (ter markering van de openingsdag van het instituut op 3 november).

Inhoudelijk ontwikkelde Van Asselt zich binnen het instituut tot tegenspeler van de directie. De volkomen metafysisch ingestelde directeur Jeroen Buve kon zich met zijn trouwe steun en toeverlaat Marten Nap bij tijd en wijle geweldig ergeren aan de al even eigenzinnig ingestelde Wim van Asselt. Ook Buve was er de man niet naar om scherpe confrontaties uit de weg te gaan. Doordat een bepaald soort charme en optimisme beide heren niet ontzegd kon worden, werden de tegenstellingen op den duur gecultiveerd, waardoor de positie van Van Asselt het karakter kreeg van “Her Majesty’s most loyal opposition”. Hiermee werd aan de grondgedachte van het instituut (de dubbele waarheid) recht gedaan.

“Werkzaam bij een kleine organisatie, die bovendien nog in haar pioniersfase verkeerde  – zeg maar de oer-GGU – hadden we allen het voorrecht, onze werkzaamheden naar eigen aard en inzicht vorm te kunnen geven”, aldus oud-medewerker Jaap van Exter terugblikkend. “In de aparte microkosmos van het Von Laun Instituut, waar ieder zich op zijn eigen(zinnige) wijze deed gelden, bracht Wims aanwezigheid in mijn beleving altijd een sfeer van opgewektheid. Ik heb hem als een fijne collega ervaren, met wie je goede, diep- en minder diepgaande gesprekken kon voeren, verlicht met de nodige humor. Toen het Instituut hem eind maart 2004 wegens financiële krapte niet langer in dienst kon houden, liet hij er dan ook een leegte achter.”

Niettemin kon ook daarna nog een beroep op Wim worden gedaan voor hand- en spandiensten. In 2006 vond de laatste grote klus plaats: de verhuizing van het instituut met bibliotheek van Leeuwarden naar Deventer. Wim van Asselt heeft, gewapend met zijn Ausdauer en groot rijbewijs, deze enorme logistieke operatie met verve geleid.

Weliswaar werd in 2020 longkanker bij hem geconstateerd, maar door zijn sterke gestel heeft hij er tot en met Kerstmis 2024 goed mee kunnen leven.

Gedurende deze laatste periode was Wim van Asselt intensief bezig met het onderzoeken en vastleggen van zijn bevindingen betreffende de Biblia Sacra van Salvador Dalí. Tekenend voor hem was dat hij, toen hij zijn einde voelde naderen, twee dagen voor zijn overlijden nog een stuk voor zijn uitvaart wilde schrijven, om vervolgens te constateren dat dit niet meer ging.

Namens het Rudolf von Laun Instituut heeft Sybrand Buve op 9 januari 2025 afscheid genomen van Wim van Asselt, die op bed in zijn woonkamer lag opgebaard in zijn huis achter de dorpskerk onder een heldere sterrenhemel. De condoleances zijn overgebracht aan Gea Meester, die de laatste twintig jaar zijn levensgezellin was.

Wim van Asselt was tweemaal getrouwd en gescheiden. Uit zijn tweede huwelijk had hij een dochter, Maaike.

“Wim van Asselt was een echte vrijbuiter en een goed mens”, aldus Buve. “Hij is van grote betekenis geweest voor het instituut als voorloper van de GGU in de ‘Friese oertijd’. We zijn hem veel dank verschuldigd.”

Wim van Asselt (Foto: Gea Meester)