Het Rudolph Dier Instituut (voorheen: Gerson Instituut) verzorgt de GGU-collegereeks Capita Selecta “De Verlichte Middeleeuwen”. Deze zal worden gehouden te Deventer op zaterdagmiddagen, te beginnen op 22 februari 2025.
Duizend jaar geleden, in 1024, werd de wiskundige annex bisschop Adelbold van Utrecht (1010-1026) bekleed met wereldlijke macht door keizer Hendrik II, die hem de grafelijke rechten toekende over Drenthe en Teisterbant. Dit zou het begin worden van het prins-bisdom Utrecht, dat meer dan vijf eeuwen zou bestaan (tot 1528). Het heeft ook een blijvende invloed op Deventer gehad, dat een eeuw eerder onder Radboud bisschopszetel was geweest, en nadien reservezetel van de bisschoppen van Utrecht. Vanaf nu kon Deventer zich ontwikkelen tot bestuurlijk centrum van een groot gebied (Oversticht), en tot de met afstand voornaamste plaats van noord-oost Nederland, inclusief een eigen munt.
In 2024 werden in het hart van Deventer de fundamenten van het bisschopshof gedeeltelijk opgegraven, nadat in 2022 een deel van het aangrenzende proosdijhof werd blootgelegd, waarvan de omvang groter was dan aanvankelijk gedacht. Deze archeologische activiteiten herinneren ons aan de bloeitijd van Deventer: de middeleeuwen, de tijd van proosten en kapittels, van priorijen en bedelorden, maar ook van razende roofridders, standvastige stadsbestuurders, kapitaalkrachtige kooplieden, grote geleerden, dappere dames en moderne devoten.
Onder de naam Capita Selecta “De Verlichte Middeleeuwen” worden diverse aspecten van het leven in de middeleeuwse stad belicht. In de Middeleeuwen ontstane fenomenen blijken niet zelden tot in het heden door te werken, denk maar aan muziek, taal en bouwkunst, maar ook aan zorg, onderwijs en verantwoord bestuur. Deze reeks toont aan dat het niet terecht is de term ‘middeleeuws’ gelijk te stellen aan ‘achterlijk’ of ‘barbaars’. Eminente sprekers zijn uitgenodigd om over hun deelgebied te komen vertellen.
De afleveringen zijn zowel los als in een collegereeks te volgen, en zijn bestemd voor een breed geïnteresseerd publiek. Alleen wie de hele reeks van zeven colleges heeft gevolgd, kan aan het einde een certificaat krijgen.
De plaats van handeling te Deventer wordt per keer aan de cursisten meegedeeld en ook op deze site bekend gemaakt. Het tijdstip is steeds op zaterdag van 15h15 tot 17h15, inclusief een pauze (inloop vanaf 14h45). Het collegegeld bedraagt 140 euro voor de hele reeks; jongeren en studenten tot 30 jaar betalen 70 euro. Het bijwonen van een losse lezing kost 30 euro (studententarief 15 euro). Betaling kan hier via de WEBWINKEL of contant aan de kas. Zonder ‘abonnement’ is opgave ten minste drie dagen voor aanvang van de betreffende lezing verplicht; dit kan uitsluitend door te mailen naar info@geertgrote.nl .
Programma:
22-02-2025: Bestuurlijke verantwoording op het feest van St. Petrus’ Stoel. Over de Deventer oorsprong van goed democratisch bestuur, door Fokkelien von Meyenfeldt
08-03-2025: Gasthuizen, zieken en zusters. Over de oorsprong van de zorg, door Clemens Hogenstijn
22-03-2025: Kapittelscholen en universiteiten. Over middeleeuwse geletterdheid, geleerdheid en de wortels van de wetenschap, door Fokkelien von Meyenfeldt
05-04-2025: Het gebruik van geld in de Middeleeuwen; inkomsten, uitgaven en koopkracht, door Arjan Evers
03-05-2025: Nederlands Gregoriaans – een muzikale traditie van heinde, verre… en Deventer, door Rens Tienstra
10-05-2025: Schriftcultuur. Over oorsprong en bloei van de Deventer boekproductie in de Middeleeuwen, door Suzan Folkerts
24-05-2025: Vrouwen in de Middeleeuwen; huwelijkspolitiek, hoofse liefde, huwelijk en overspel, door Gregor Dijkhuis
