Het tweede onderzoeksinstituut van de GGU, het Gerson Instituut, houdt zich bezig met talen, culturen en geschiedenis van Europa, met vooralsnog de focus op Midden- en Oost-Europa.
Tijdens het eerste slavistensymposium te Deventer werd in 2010 de eerste afdeling van het Instituut (Sectie Midden- en Oost-Europese Studies) officieel geopend. Kijkt u voor een verslag onder Archief: ‘Tolstoj aan de IJssel’.
Het Instituut was aanvankelijk gevestigd in ‘De Linnenkist’ aan de Hofstraat 8-10 te Deventer. Hieruit moest het in 2014 vertrekken. Daarna was het tot mei 2016 tijdelijk gehuisvest in de oude rectorskamer van het voormalige Alexander Hegiusgymnasium aan de Stromarkt. Ondanks deze veel te kleine locatie is men er toch in geslaagd voortgang te boeken op een aantal gebieden: zo is een bevredigende indeling voor de grote collectie Poolse literatuur gevonden en is deze collectie conform gecatalogiseerd. Voorjaar 2016 vertrok het Instituut met de GGU mee naar Kampen.
Slavisch Symposium
Het Gerson Instituut organiseert meestal jaarlijks op een zaterdag in de tweede helft van november het “Slavisch Symposium”. Deelname aan dit congres is primair bedoeld voor slavisten en historici van Midden- en Oost-Europa, maar is ook toegankelijk voor andere geïnteresseerden. Zo hebben tolken en vertalers op verzoek PE-punten (punten voor permanente educatie) toegekend gekregen voor hun deelname aan het Slavisch Symposium.
Thema’s en sprekers:
1e Slavisch Symposium op 20 november 2010:
“Tolstoj aan de IJssel”
Sprekers: Dr W. (Wil) van den Bercken (onderzoeker Instituut voor Oosters Christendom, Radboud Universiteit te Nijmegen), Tolstoj-vertaler Dr A. (Arthur) Langeveld (Universiteit Utrecht) en Prof. Dr C. (Christian) Hannick, hoogleraar Slavistiek (Universität Würzburg).
Dit was tevens de feestelijke opening van de Slavische Sectie van het Gerson Instituut met o.a. de overhandiging van het eerste exemplaar van Herman Starinks boek Russisch aan de IJssel aan oud-klasgenoot Jeroen Smit en muzikale optredens van Christianne Stotijn e.a.
2e Slavisch Symposium op 19 november 2011:
“Lomonosov (1711 – 2011) en de Russische Wetenschap”
Sprekers: Prof. Dr J.J. (Joost) van Baak (hoogleraar Slavische Taal- en Letterkunde, Rijksuniversiteit Groningen); Prof. Dr E. (Emmanuel) Waegemans (Hoofd Instituut voor Slavische en Oost-Europese Studies, KU Leuven); Dr A. (Arno) Langeler (Amsterdam)
3e Slavisch Symposium op 17 november 2012:
“Van Herzen tot Havel: Dissidente Denkers tussen Oost en West”
Sprekers: Dr H. (Hans) Driessen (slavist); Mw Drs J.J. (Jozien) Driessen van het Reve (historica en publiciste); Mw Ir I. (Irina) Grivnina (Russisch dissidente); Dr C.W.C. (Carlos) Reijnen (historicus, UvA)
4e Slavisch Symposium op 16 november 2013:
“Uit Liefde voor Taal: in het voetspoor van Cyrillus en Methodius”
Sprekers: Drs Fokkelien von Meyenfeldt; Dr Carlos Reijnen; Dr Anna Stunová; Dr Wim Coster; Dr Janine Jager
N.B. Door huivestingsproblemen van de GGU heeft het Slavisch Symposium in de jaren 2014 en 2015 in Deventer helaas geen doorgang kunnen vinden. In november 2016 hopen we de draad in Kampen weer op te pikken.
Werkgroepen
Leden WG Slavische Talen i.o.:
Dr O.F. Boele; Mw Prof. Dr E. Rutten; Drs H. Starink en Mw Drs J.A. Steenge
Wetenschappelijke publicaties
Onderzoeksresultaten van het instituut worden gepubliceerd in ondermeer de volgende reeksen:
- Deventer Historische Reeks
- Deventer Kopstukken
- Geert Grote Reeks voor Kritische Spiritualiteit
(Een overzicht van de boektitels vindt u onder ‘Publicaties’ > ‘De Universitaire Pers’. Nog beschikbare titels zijn verkrijgbaar via de academische boekhandel of via de webwinkel.)
Jean de Gerson
Jean de Gerson (1363-1429) was vanaf 1392 kanselier van de Universiteit van Parijs. Hij streed voor de onafhankelijkheid van de Universiteit ten opzichte van zowel Kerk als Staat. Gerson werd daarbij geïnspireerd door de Moderne Devotie tijdens zijn verblijf in de Lage Landen (Brugge). Zowel op kerkelijk als op staatkundig gebied was hij een constitutionalist avant la lettre. Vooral in de negentiende eeuw liet zijn reputatie het afweten, omdat hij voor de progressieven te katholiek was en voor de conservatieven niet pausgezind genoeg werd gevonden met zijn theorie die het Algemeen Concilie boven de Paus plaatste.
Deze democratische grondhouding is kenmerkend voor velen die beïnvloed zijn door het gedachtegoed van de Moderne Devotie, zoals ook Jan Standonck (1443-1504), de latere rector van de Universiteit van Parijs (1485), die zijn opleiding in Gouda bij de Broeders gekregen had en die het Collège de Montaigu heeft hervormd volgens de principes van de Broeders van het Gemene Leven. Via dit Parijse College heeft het hele onderwijssysteem in Europa vorm gekregen. Hier studeerden zowel Erasmus en Ignatius van Loyola als Calvijn en John Knox, bien étonnés de se trouver ensemble!
Ook hier ziet men hoe ver de ideeën uit de IJsselvallei kunnen reiken. Juist die beslissende invloed op het hele onderwijssysteem in Europa is voor de Geert Grote Universiteit aanleiding het voornamelijk op Midden- en Oost-Europa gerichte Instituut naar deze pionier te noemen.